BANATSKO NOVO SELO, STARO JEZGRO

U centru sela nastalog planskim zahvatom prema utvrđenoj šemi i sadržaju, na raskršću glavnih ulica koje čine osovinu ortogonalnog rastera ulične mreže situirani su, kao ugaoni ili paralelno sa regulacionom linijom, objekti javnot sadržaja: rumunska i srpska pravoslavna crkva, sedište mesnih paroha, mesna kancelarija, stara i nova škola, svratište sa magacinskim prostorom i kapijom između, i dva spomenika – palim ratnicima u I svetskom ratu sa posvetom V. Ilića Mlađeg iz 1923. i palim u II svetskom ratu iz 1954.

Rumunska crkva, na južnoj strani ulice povučena od regulacione linije za prednji deo porte, zidana je u baroknom stilu, visokog i dekorativnog tornja i bogate malterske plastike. Arhitektonski siromašnija i mlađa po nastanku je srpska crkva, na ugaonoj poziciji povučena od retulacione linije obeju ulica, zidana sa odlikama klasicizma 1877. Ulični front prati prizemna zgrada Crkvepe opštine, stara školska zgrada podignuta kao tipičan primer školskog objekga svoga doba klasicistički uprošćene fasade, dok je zgrada nekadašnjeg svratišta ugaona, prizemna, dvovodnog krova pokrivenog biber crepom.

Vojnograničarska zgrada, nekadašnja opština a sada mesna kancelarija, masivno je zidana opekom i krova pokrivenog biber crepom. Međusobni odnosi objekata, njihove pojedinačne arhitektonske vrednosti, lokacija i ujednačenost istorijskih i stilskih obeležja čine ovaj ambijent tipičnim za sela južnog Banata kome i izvesna odstupanja daju specifičnu prostornu notu. Prostorna kulturno-istorijska celina postojala je do naših dana. Od nje su ostale samo dve crkve.

Foto: 013info.rs